Định giá cổ phiếu theo phương pháp chiết khấu dòng tiền hiệu quả

Bật mí 4 cách định giá cổ phiếu theo phương pháp chiết khấu dòng tiền cực chuẩn

Phương pháp chiết khấu dòng tiền – DCF hỗ trợ đắc lực nhà phân tích khi cần định giá doanh nghiệp. Đặc biệt trong thị trường giao dịch chứng khoán, các phương pháp này còn giúp nhà đầu tư lựa chọn và tìm kiếm mã cổ phiếu có tiềm năng tăng trưởng lý tưởng nhất. Vậy làm thế nào để có thể định giá cổ phiếu theo theo phương pháp định giá đồng tiền chuẩn nhất? Bạn hãy khám phá lời giải trong phần tổng hợp dưới đây của Sinvest.

1. Phương pháp chiết khấu đồng tiền là gì?

Phương pháp chiết khấu dòng tiền hay Discounted Cash Flows – DCF thường được các chuyên gia sử dụng để định giá doanh nghiệp hoặc cổ phiếu. Cơ chế chung của phương pháp này là dự đoán giá trị trong tương lai của đồng tiền sau đó chiết khấu về giá trị của đồng tiền ở hiện tại.

*Phương pháp chiết khấu đồng tiền hỗ trợ định giá doanh nghiệp hoặc cổ phiếu*

Theo như giả định chung, giá trị đồng tiền của mỗi doanh nghiệp luôn bằng tổng giá trị của dòng tiền hiện tại mà chính doanh nghiệp đó là mong muốn có thể tạo ra trong tương lai.

Trong phân tích đầu tư, người ta luôn quan niệm rằng “một đồng tiền ở hiện tại luôn có giá trị cao hơn đồng tiền đó trong thời điểm tương lai“. Vậy nên khi đầu tư vào bất kỳ lĩnh vực nào, bạn phải đảm bảo rằng đồng vốn bỏ ra ở thời điểm hiện tại tài sản sinh ra nhiều lợi nhuận. Nhằm bù đắp sự suy giảm giá trị của chính đồng tiền đã bỏ ra.

Sở dĩ đồng tiền trong tương lai luôn có giá trị thấp hơn hiện tại là bởi hầu hết mọi người đều muốn có tiền ngay. Mặt khác, tương lai luôn tìm ẩn rủi ro có thể nào suy giảm giá trị đồng tiền. Quá trình tính toán chiết khấu chưa ta đúng giá trị trị của đồng tiền khi đã tính toán yếu tố rủi ro như suy thoái kinh tế, lạm phát, bất ổn chính trị,… Từ đó đưa ra một giá trị thực tế phù hợp nhất.

2. Ưu và nhược điểm khi ứng dụng phương pháp chiết khấu dòng tiền

Phương pháp chiết khấu cho một doanh nghiệp sẽ dựa trên khả năng tài chính của chính doanh nghiệp trong dài hạn. Tương tự như quy định giá cổ phiếu, DCF đặc biệt hữu ích để nhà đầu tư chứng khoán định giá cổ phiếu, lựa chọn ra nhóm cổ phiếu lý tưởng nhất. Tuy vậy, phương pháp chiết khấu dòng tiền nói chung vẫn chưa hoàn toàn 100%. Vẫn còn đó một vài yếu điểm nhất định.

2.1. Ưu điểm

DCF hỗ trợ định giá giá của một doanh nghiệp bất kỳ dựa theo kỳ vọng về mức độ tăng trưởng của doanh nghiệp đó trong tương lai. Nó cung cấp cho nhà phân tích khá nhiều điều. Từ đó, đưa ra quyết sách đầu tư hoặc rót vốn nhìn theo tình hình thực tế có tính toán.

Khi đã tiến hành định giá bằng các phương pháp, bạn có thể thu về kết quả khác nhau. Mặc dù không có tính đồng nhất nhưng kết quả này vẫn giúp bạn khoanh vùng giá của doanh nghiệp hoặc nhóm cổ phiếu đang nghiên cứu đầu tư.

Việc đưa ra con số định giá cuối cùng còn dựa vào phân tích bàn bạc với nhà đầu tư khác hoặc với chính chủ doanh nghiệp. Nhìn chung, nhờ có quá trình chiết khấu dòng tiền, việc tính toán định giá đã có cơ sở cụ thể, chính xác hơn.

2.2. Nhược điểm

Quá trình định giá theo phương pháp chiết khấu dòng tiền chủ yếu vẫn dựa vào kỳ vọng với doanh nghiệp về tiềm năng tăng trưởng trong tương lai. Do vậy, rủi ro đi kèm trong tương lai cũng rất khó đoán.

Thực tế, việc dự đoán dòng tiền không hề dễ, bởi nó luôn chịu ảnh hưởng của nhiều yếu tố. Cụ thể như:

Doanh nghiệp khi mới hoạt động 1 đến 2 năm thường chưa có nhiều dữ liệu để để phân tích.
Một số doanh nghiệp không thực hiện công tác báo cáo tài chính độc lập, chuẩn xác, số liệu không mang tính thực tế.
Mức độ tăng trưởng của nhóm doanh nghiệp truyền thống và nhóm doanh nghiệp mới hoạt động trường không giống nhau. Quá trình định giá sẽ phần nào bị ảnh hưởng.

3. Công việc cần làm trước khi định giá cổ phiếu bằng phương pháp chiết khấu dòng tiền

Định giá cổ phiếu đơn giản là việc chúng ta đi xác định giá trị thực của chính cổ phiếu đó. Giá trị thực khác với giá trị thị trường, nó giống như cơ sở để nhà đầu tư quyết định có nên mua hoặc bán cổ phiếu nào đó không. Trước khi thực hiện định giá cổ phiếu bằng phương pháp chiết khấu dòng tiền, bạn sẽ cần phải thực hiện một vài bước chuẩn bị cơ bản.

3.1. Xác định ngành nghề kinh doanh của doanh nghiệp

Trước khi quyết định thu mua bất kỳ một loại cổ phiếu nào, việc đầu tiên bạn cần làm là xác định ngành nghề hoạt động của chính doanh nghiệp đã phát hành cổ phiếu đó. Năng lực của doanh nghiệp là yếu tố quyết định khả năng thu hồi vốn trong dài hạn. Do vậy, bạn hãy cân nhắc thật kỹ càng, chọn lựa cổ phiếu phát hành bởi công ty có tiềm lực, uy tín trong ngành nghề hoạt động.

*Tiến hành xem xét ngành nghề kinh doanh của doanh nghiệp*

Khi cần xác định năng lực của một doanh nghiệp bất kỳ, bạn nên dựa vào bốn tiêu chí sau.

Đối thủ cạnh tranh trong ngành của doanh nghiệp gồm những ai.
Yếu tố vi mô và vĩ mô có khả năng ảnh hưởng đến hoạt động ảnh của doanh nghiệp.
Lợi thế cạnh tranh đặc biệt của doanh nghiệp là gì.
Thành tích đạt được trong quá trình kinh doanh từ khi thành lập đến thời điểm phân tích (lợi nhuận, nợ xấu, định hướng phát triển trong dài hạn).

Bên cạnh đó, nhà phân tích nên xét thêm cả yếu tố con người như đội ngũ nhân viên, ban lãnh đạo có năng lực hay không. Trong một số ngành nghề, yếu tố con người thậm chí còn quan trọng hơn tiềm lực về vốn, cơ sở vật chất.

3.2. Đo lường kết quả hoạt động của doanh nghiệp

*Đo đường kết quả kinh doanh của doanh nghiệp*

Để đo đường xa ước chừng kết quả hoạt động của doanh nghiệp, bạn hãy áp dụng phương pháp top – down hoặc down – top.

Top – down: Xem xét tình hình hoạt động từ vĩ mô đến vi mô. Trong đó khi đánh giá trên trên phương diện vĩ mô, bạn cần xem xét đến những yếu tố như, tốc độ tăng trưởng GDP, tỷ lệ lạm phát, lãi suất cơ bản, chỉ số tiêu dùng CPI,.. Sau đó hãy đi sâu vào phương diện vi mô xét đến nhóm ngành, tình hình hoạt động của doanh nghiệp.
Down – top: Với phương pháp này, nhà phân tích tại sao chép từ vi mô đến vĩ mô. Có nghĩa phân tích yếu tố nhỏ nhất mặt sau đó mới xem xét đến tổng quan và đưa ra kết luận.

3.3. Xác định mô hình định giá

Mỗi doanh nghiệp lại phù hợp với từng mô hình định giá riêng. Trong đó, mô hình định giá tương đối hỗ trợ định giá cổ phiếu dựa trên một vài chỉ số phổ biến như:

Chỉ số giá trị cổ phiếu và thu nhập P/E
Chỉ số giá trị dựa trên sổ sách P/B
Chỉ số giá bán P/S
Chỉ số đồng tiền P/CF
Chỉ số giá thành P/EBITDA

Còn với mô hình giá trị tuyệt đối, người ta sẽ không sử dụng các chỉ số trên. Mà thay vào đó, mô hình giá này lại dùng đến đồng tiền chiết khấu, phần thu nhập còn và hệ thức Benjamin Graham.

3.4. Chuyển đổi các yếu tố đầu vào

Nhà đầu tư chuyên nghiệp luôn biết lựa chọn yếu tố đầu vào vào tương thích với với những kịch bản có khả năng năng xảy ra.

Kịch bản cơ sở – Base
Kịch bản cẩn trọng – Conservative
Kịch bản xấu nhất – Worst

3.5. Phân tích kết quả dựa trên mô hình

Từ phần dữ liệu đầu vào, bạn có thể bắt đầu hướng dẫn giải kết quả trong một phạm vi phù hợp. Tuy nhiên hãy lưu ý rằng, giá trị của tư bản tính toán không phải lúc nào cũng chính xác. Thực tế, không có phạm vi giá trị nào đảm bảo độ chính xác tuyệt đối. Vậy nên rủi ro là điều không thể tránh khỏi từ quá trình định giá và diễn giải kết quả.

*Tiến hành phân tích kết quả dựa trên mô hình giá*

Thường thì khi phân tích mô hình, nhà đầu tư chuyên nghiệp sẽ sử dụng giá cổ phiếu nổi bật nhất. Thông qua hệ thống công cụ trợ giúp, khâu tính toán có thể trở nên đơn giản hơn.

4. Cách định giá cổ phiếu bằng phương pháp chiết khấu dòng tiền

Khi định giá cổ phiếu bằng phương pháp chiết khấu dòng tiền, bạn cần chú ý đến nguồn thu nhập doanh nghiệp ốp có thể thu về trong tương lai. Bên cạnh đó lãi suất chiết khấu của chính nguồn thu nhập đó và thời gian tồn tại theo dự kiến của doanh nghiệp.

Để định giá một cổ phiếu, các nhà phân tíchcó thể sử dụng 03 phương pháp chiết khấu dòng tiền: phương pháp dòng tiền cổ tức (Dividend discount model – DDM), phương pháp dòng tiền tự do của vốn chủ sở hữu (Free cash flow to equity – FCFE) và phương pháp dòng tiền tự do của công ty (Free cash flow to firm – FCFF).

Phải dự tính được dòng tiền tương lai mà khoản đầu tư có khả năng tạo ra trước khi thực hiện chiết khấu dòng tiền từ tương lai về giá trị hiện tại.

Nếu đã xác định được giá trị hiện tại, cần phải đánh giá được khả năng sinh lời của khoản đầu tư ấy.

C công thức tính dòng tiền chiết khấu DCF:

DCF = CF(1 + r)1 + CF(1 + r)2 + CF(1 + r)3 + … + CF(1 + r)n

Trong đó:

CF là dòng tiền trong kỳ: thể hiện các khoản thanh toán mà nhà đầu tư phải trả để có thể nắm giữ tài sản nào đó trong một thời gian nhất định;

r là lãi suất chiết khấu chính bằng chi phí vốn bình quân gia quyền (WACC) của doanh nghiệp;

n là số kỳ – có thể là tháng, quý, năm. Các khoảng thời gian có thể giống nhau hoặc khác nhau. Nếu khác nhau thì phải quy về dạng số thập phân.

4.1. Phương pháp chiết khấu dòng tiền theo dòng cổ tức – DDM

Đối với mô hình này, nhà phân tích sẽ dựa trên giá trị của cổ tức mà doanh nghiệp cam kết chi trả cho nhà đầu tư. Cổ tích đóng vai trò đại diện cho dòng tiền thực tế mà cổ đông có quyền nhận được. Vì thế việc quá trình tính toán giá trị hiện tại của dòng tiền có tác dụng cung cấp giá trị tham chiếu cho cổ đông của doanh nghiệp.

Chiết khấu dòng cổ tức - dividend — *Chiết khấu dòng cổ tức – dividend*

Trong mô hình giá chiết khấu trong cổ tức, bạn hãy chú ý đến ba yếu tố quan trọng nhất sau đây.

Price – P: Đại diện cho giá trị của cổ phiếu
Dividend per share – DPS: Đại diện cho lợi tức kỳ vọng / cổ phiếu tính theo thời kỳ t.
Cost of equity – KE: Đại diện cho chi phí vốn cổ phần, tính toán theo hệ thức CAPM.

Tiến hành định giá cổ phiếu theo chiết khấu dòng cổ tức đem đến cho nhà phân tích cái nhìn trực quan. Nó phản ánh một cách tương đối chuẩn xác lợi ích mà nhà đầu tư có thể đạt được trong tương lai.

Tuy vậy mô hình này vẫn tồn tại nhiều điểm khá lớn khi không thể để áp dụng trong trường hợp doanh nghiệp không thực hiện thanh toán cổ tức. Hoặc điều kiện trả cổ tức không cho biết tiềm năng sinh lời của doanh nghiệp.

Trong trường hợp doanh nghiệp không tiến hành trả cổ tức, nhà phân tích cần tiến hành chiết khấu một dòng tiền thay thế. Cụ thể ở đây chính là dòng tiền tự do (FCF).

4.2. Phương pháp chiết khấu dòng tiền theo vốn sở hữu – FCFE

Phương pháp chiết khấu tổng tiền theo vốn sở hữu cho phép đánh giá dòng tiền tự do mà đối tượng cổ đông có khả năng nhận về khi đã trừ đi vốn đầu tư và một số chi phí khác. Ở phương pháp này, phần tử số đã được thế chỗ bằng dòng tiền tự do, cụ thể bạn hãy theo dõi biểu thức tổng quát sau đây.

Phương pháp chiết khấu dòng tiền FCFE khắc phục khá tốt nghiệp điểm của DDM. Bởi phương pháp này có thể tính toán với cả doanh nghiệp không trả cổ tức định kỳ hoặc có trả cổ tức nhưng điều khoản không rõ ràng.

Tuy nhiên nhược điểm của phương pháp chiết khấu FCFE lại là không áp dụng được trong trường hợp dòng tiền âm. Chẳng hạn như khi doanh nghiệp phải trả lãi quá nhiều.

4.3. Phương pháp chiết khấu dòng tiền doanh nghiệp – FCFF

Đây là phương pháp cho biết đánh giá trực tiếp vào dòng tiền tự do. Bao gồm cả tiền đầu tư của cổ đông và các chủ nợ có cơ hội thu về sau thời gian hoạt động của doanh nghiệp. Để tính toán FCFF, Bạn hãy tham khảo công thức sau.

Công thức tổng quát tính toán FCFF

Dựa vào công thức thêm dễ thấy rằng phần lãi vay đã được cộng lại. Vì FCFF đại diện cho cả cổ đông và chủ nợ. Vì thuê nó cần phải được bỏ đi các yếu tố liên quan đến vay nợ.

4.4. Phương pháp chiết khấu dòng tiền theo lợi nhuận thặng dư – RI

Thông thường lợi nhuận thống kê trên sổ sách chưa phản ánh chính xác chi phí vốn của chủ sở hữu. Vì thế nếu như xem xét mà chỉ tính toán đến lãi vay, lợi nhuận trên thử thách đã bị thổi phồng lên khá nhiều.

Bạn hãy chú ý đến thu nhập thặng dư cho biết mức chênh lệch giữa lợi nhuận trên sổ sách cách và lợi nhuận theo kỳ vọng của nhà đầu tư.

*Các hệ thức chiết số lợi nhuận thặng dư*

Giá trị doanh nghiệp thường được xác định bằng phương pháp giá trị vốn của chủ sở hữu thời tiết hiện tại kết hợp với thu nhập thặng dư. Bên cạnh đó trong quá trình tính toán, bạn có nên chú ý đến mức tăng trưởng growth.

5. Tổng kết

Trên đây là phần tổng hợp 4 phương pháp chiết khấu dòng tiền có thể sử dụng để định giá cổ phiếu doanh nghiệp. Từ phần chia sẻ của Sinvest, hy vọng bạn tự tin hơn khi cần nghiên cứu định giá cổ phiếu của bất kỳ doanh nghiệp nào!

Những câu hỏi thường gặp

Phương pháp chiết khấu dòng tiền có ý nghĩa gì?

Discounted Cash Flows – DCF thường được các chuyên gia sử dụng để định giá doanh nghiệp hoặc cổ phiếu. Cơ chế chung của phương pháp này là dự đoán giá trị trong tương lai của đồng tiền sau đó chiết khấu về giá trị của đồng tiền ở hiện tại.

Các loại hình định giá bằng phương pháp chiết khấu dòng tiền quan trọng là gì?

Hiện tại, các nhà phân tích đang sử dụng 3 phương pháp chiết khấu dòng tiền là: