Bán khống là gì? Cách thức bán khống trên thị trường chứng khoán Việt Nam
Bán khống cổ phiếu là một trong những hình thức giao dịch của thị trường chứng khoán hiện nay. Đây là một điều vô cùng tuyệt vời, tuy nhiên khả năng thua lỗ của thương vụ này lại là vô tận. Vậy bán khống là gì và cách thức bán khống trên thị trường chứng khoán Việt Nam như thế nào? Hãy cùng Sinvest giải đáp qua bài viết sau.
1. Tìm hiểu bán khống là gì?
Tại thị trường chứng khoán hiện nay, bán khống chứng khoán là một cụm từ thường xuyên xuất hiện và được rất nhiều nhà đầu tư quan tâm tới vì khả năng sinh lời có thể lên tới 100%. Vậy bán khống là gì, liệu rằng tại thị trường chứng khoán Việt Nam đây có phải là hình thức giao dịch mang tính hợp pháp và được công nhận hay không?
1.1. Bán khống là gì?
Bán khống hay còn được gọi là Short Selling. Đây được biết đến là hình thức kiếm lợi nhuận dựa vào việc sụt giá một loại chứng khoán như trái phiếu hoặc cổ phiếu.
Bán khống là hình thức bán tài sản hay cổ phiếu mà người bán không sở hữu nó, bằng cách vay mượn chứng khoán sau đó bán đi với dự đoán giá sẽ giảm, và trong tương lai người bán phải mua lại và hoàn trả đủ số lượng đã vay mượn.
Khi đó:
- Người thực hiện bán khống sẽ lời hoặc lỗ bằng với khoảng cách chênh lệch của giá bán khống cũng như giá mua lại và chưa kể khoản chi phí vay mượn trước đó.
- Lời khi giá mua lại ở mức thấp hơn so với giá bán khống và lỗ khi giá mua lại ở mức cao hơn so với giá bán khống.
1.2. Ví dụ minh họa
Để hiểu rõ hơn về bán khống chứng khoán là gì, hãy cùng tìm hiểu một ví dụ thực tế sau:
Công ty A đang giao dịch cổ phiếu với mức giá là 50 USD. Tuy nhiên nhà đầu tư tin rằng, sắp tới giá cổ phiếu của công ty A sẽ giảm và quyết định bán khống để kiếm lời. Nhà đầu tư mượn 100 cổ phiếu của công ty A từ nhà môi giới và bán số lượng của cổ phiếu này tại thị trường mở.
Vào tuần sau thì giá cổ phiếu của công ty A giảm đáng kể và chỉ còn ở mức là 30 USD, nhà đầu tư đóng giao dịch và đã mua lại cổ phiếu với mức giá là 30 USD. Như vậy nếu như tính mức chênh lệch giá cổ phiếu của công ty A khi vay (50 x 100 là 5000 USD) với mức giá khi nhà đầu tư mua lại (30 x 100 là 3000 USD) thì khoản lãi thu được sẽ là 2000 USD. Khoản lãi này chưa bao gồm những khoản hoa hồng khác và chi phí mua giới.
Tuy nhiên nếu như trong trường hợp ngược lại và giá của cổ phiếu mà nhà đầu tư đã mượn tăng lên thì khi đó sẽ phải đóng giao dịch cùng một khoản lỗ nhất định. Như vậy ví dụ này hoàn toàn phù hợp với khái niệm về bán khống chứng khoán là gì được phân tích ở trên.
2. Lợi ích của bán khống là gì?
Như vậy theo như khái niệm bán khống là gì, có thể thấy đây được xem là một trong những phương thức đầu cơ. Đồng thời còn được biết đến như nhà đầu tư trong dài hạn hay cách quản lý những danh mục đầu tư giúp giảm thiểu những rủi ro khá hiệu quả ở thời điểm hiện tại.
Bất kỳ một thị trường chứng khoán phát triển và cởi mở nào cũng cần nghiệp vụ bán khống. Cho phép bán khống sẽ tương tự như một con đường giao thông có 2 chiều của lĩnh vực tài chính. Chính vì vậy bán khống sẽ mang đến những ưu điểm nổi bật đối với nền kinh tế nói chung và nhà đầu tư nói riêng. Vậy lợi ích của bán khống là gì?
Theo đó nghiệp vụ bán khống sẽ mang đến cho thị trường chứng khoán và nền kinh tế những lợi ích nhất định bao gồm.
2.1. Lợi ích bán khống đối với thị trường chứng khoán và nền kinh tế là gì?
- Gia tăng được tính thanh khoản dành cho thị trường chứng khoán. Gia tăng việc bán sẽ giúp gia tăng việc mua, vì giá quá cao sẽ khiến số lượng người mua bị giảm đi. Chính vì vậy việc tăng tính thanh khoản sẽ giúp cho thị trường chứng khoán đạt được tính cân bằng cũng như tính hiệu quả của thị trường và doanh nghiệp.
- Giúp hạn chế được tình trạng bong bóng cổ phiếu và thị trường. Thông thường khi giá của cổ phiếu tăng quá mức sẽ kích thích được một lượng bán khống đối với cổ phiếu tại thị trường và giúp cho cổ phiếu cũng như thị trường hạn chế được tình trạng bóng bóng. Như vậy điều này sẽ giảm cơn sụt giá mạnh đối với cổ phiếu và gây ra một số hậu quả lớn đối với cổ phiếu. Giúp cho thị trường ổn định và phát triển được bền vững.
- Giúp lật mặt được những công ty đang làm ăn gian dối, thao túng giá của cổ phiếu và xào nấu số liệu. Vào năm 2001, nhà đầu tư đã phát hiện ra sự gian dối và xào nấu số liệu của Enron với hơn 100 tỷ USD. Công ty này là một trong số 7 công ty đang sở hữu doanh số lớn nhất ở nước Mỹ trong thời điểm đó. Chính vì vậy mà họ đã bán khống ồ ạt cổ phiếu này khiến cho giá Enron bị sụt giảm một cách nghiêm trọng trước khi những nhà điều tra phát hiện ra sự gian dối về tài chính của Enron.
2.2. Lợi ích bán khống đối với nhà đầu tư chứng khoán và quỹ là gì?
Nghiệp vụ bán khống không những mang đến lợi ích cho thị trường chứng khoán và nền kinh tế mà còn mang đến những lợi ích nổi bật cho nhà đầu tư và quỹ. Vậy đối với nhà đầu tư chứng khoán và quỹ, lợi ích của bán khống là gì?
Theo đó nghiệp vụ bán khống sẽ mang đến cho nhà đầu tư và quỹ những lợi ích nhất định bao gồm:
- Gia tăng giao dịch và phòng ngừa rủi ro về việc giảm giá thị trường hiện tại. Đặc biệt là những quỹ đầu tư giúp cho quỹ biến động được ổn định. Ví dụ như quỹ A nắm danh mục với 2 tỷ USD cổ phiếu và được đánh giá có khả năng sẽ tăng giá nhiều hơn. Đồng thời bán đi danh mục với 500 triệu USD cổ phiếu có khả năng có khả năng là sẽ giảm giá nhiều giúp hạn chế sự ảnh hưởng đối với thị trường chứng khoán chung.
- Giúp mua được số lượng cổ phiếu nhiều hơn cho bên mua.
- Thu được lợi nhuận nếu dự đoán đúng được giá của cổ phiếu sẽ giảm để thực hiện bán khống.
3. Bán khống chứng khoán tại Việt Nam có hợp pháp không?
Hiện tại đối với những ai thắc mắc về bán khống là gì thường sẽ thắc mắc rằng, tại Việt Nam, khi chơi chứng khoán thì bán khống có được coi là hình thức hợp pháp không?
Theo đó những nhà đầu tư hoàn toàn thực hiện được giao dịch bán khống hợp pháp khi tiến hành những giao dịch liên quan tới sản phẩm phái sinh ví dụ như CFD. Đây được xem là một trong các hợp đồng thỏa thuận về việc chênh lệch giá tài chính được cả hai bên cùng thỏa thuận và mở bán với nhau.
Trong thị trường bán khống, khi tiến hành giao dịch thì một số những sản phẩm phái sinh khác có thể kể đến như: hợp đồng quyền chọn, hợp đồng chênh lệch CFD, hợp đồng hoán đổi, hợp đồng tương lai về chỉ số VN30,… Đồng thời khi tham gia vào thị trường này, những nhà đầu tư sẽ có các mức lựa chọn khác nhau để tiến hành giao dịch.
Như vậy có thể kết luận bán khống tại thị trường Việt Nam là nghiệp vụ hoàn toàn hợp pháp. Tuy nhiên trên thực tế bất kỳ giao dịch nào liên quan tới lĩnh vực đầu tư chứng khoán cũng có những ưu và nhược điểm nhất định. Vậy ưu và nhược điểm của bán khống chứng khoán là gì hãy cùng giải đáp ngay sau đây.
4. Ưu và nhược điểm của bán khống chứng khoán là gì?
Như vậy theo như những phân tích về bán khống là gì có thể thấy chúng sẽ có những ưu và nhược điểm nhất định. Trong một thương vụ bán khống, khả năng sinh lời rất cao và có thể chạm đến ngưỡng của thị trường, tuy nhiên khả năng thua lỗ của thương vụ này lại là vô tận.
Chính vì vậy dưới đây là những phân tích về ưu và nhược điểm của phương pháp này.
4.1. Ưu điểm của bán khống chứng khoán là gì?
Vậy trên thị trường chứng khoán hiện nay, ưu điểm của bán khống là gì?
- Chỉ cần sử dụng ít vốn ban đầu đã có thể giúp cho những nhà đầu tư thu được lợi nhuận.
- Bán khống sẽ giúp tăng thêm được nhiều cơ hội để thu được lợi nhuận khổng lồ cho những nhà đầu tư theo đúng với khái niệm về bán khống là gì đã phân tích ở trên. Đặc biệt là từ những thị trường đang có xu hướng tăng cũng như thị trường đang có xu hướng giảm.
- Bán khống có đa dạng những cách thức thực hiện khác nhau. Đồng thời nhờ vào sự phát triển hiện tại, đã có rất nhiều cách thức giao dịch bán khống hỗ trợ cho người dùng, đặc biệt là hình thức giao dịch trực tuyến vô cùng dễ dàng.
- Bán khống có nhiều công dụng và mục đích khác nhau. Đồng thời trong đó cũng có công dụng đầu cơ thu lợi cũng như đảm nhiệm vị trí bán hàng kèm theo việc ngăn ngừa nhiều rủi ro.
- Những nhà giao dịch hoàn toàn mở được vị thế mua trên thị trường và không cần sử dụng phương thức đi vay truyền thống. Bên cạnh đó hoàn toàn có thể mở các gói mua cũng như phát triển xu hướng mới.
4.2. Nhược điểm của bán khống chứng khoán là gì?
Bên cạnh những ưu điểm nổi bật trên thì phương pháp bán khống trên thực tế cũng có một số nhược điểm mà nhà đầu tư cần quan tâm để tránh những rủi ro không mong muốn. Vậy nhược điểm của bán khống chứng khoán là gì?
Theo đó:
- Tuy rằng bán khống có khả năng là ngăn ngừa được rủi ro nhưng nếu thực hiện phương pháp này cũng có thể mang tới những khoản tổn thất khá nặng nề nếu như giá trị của thị trường có xu hướng phát triển.
- Bên cạnh đó những nhà giao dịch thậm chí có thể còn phải chịu tất cả những rủi ro có liên quan tới thu hồi hoặc cho vay đối với chứng khoán thanh lý tại thời điểm bất lợi.
Như vậy trên đây là những giải đáp về thắc mắc ưu và nhược điểm của bán khống là gì? Có thể thấy phương pháp này khi thực hiện sẽ đem đến rất nhiều lợi ích không những cho nhà đầu tư mà còn là thị trường chứng khoán và cả nền kinh tế. Tuy nhiên không phải vì vậy mà bản thân có thể lơ đãng vì đi kèm với đó vẫn có một số rủi ro phải quan tâm tới.
5. Cách thức bán khống chứng khoán tại thị trường Việt Nam
Tuy thị trường chứng khoán ở Việt Nam, hình thức bán khống này còn rất mới lạ, tuy nhiên nếu tìm hiểu sẽ giúp thu lại lợi nhuận cho nhà đầu tư một cách khéo léo. Chính vì vậy mà việc hiểu một cách chi tiết nhất về khái niệm bán khống là gì cũng như những kiến thức liên quan sẽ là công cụ vô cùng hữu ích dành cho bạn.
Theo đó cách thức bán khống sẽ được tiến hành như sau:
- Bước 1: Nhà đầu tư tiến hành mở 1 giao dịch dựa vào việc mượn chứng khoán. Thông thường sẽ được tiến hành thông qua 1 đại lý môi giới trên thị trường.
- Bước 2: Tiến hành thực hiện lệnh bán đối với số chứng khoán đã được mượn tại thị trường. Để có thể thực hiện được lệnh bán thì bắt buộc nhà giao dịch phải có một tài khoản ký quỹ. Đồng thời thông thường phải trả lãi dành cho giá trị của những chứng khoán đã vay trong quá trình đang thực hiện giao dịch.
- Bước 3: Chờ đến khi chứng khoán giảm giá. Sau đó để có thể đóng giao dịch thì nhà đầu tư cần mua lại đối với số chứng khoán đã bán trước đó trên thị trường với giá thấp hơn mức giá đã đi mượn.
- Bước 4: Tiến hành trả lại chứng khoán cho nhà môi giới, người đã cho mượn và thu lời từ khoản giá chênh lệch. Khi đó nhà giao dịch phải chịu đối với bất kỳ khoản lãi nào đã được tính bởi tiền hoa hồng trên những giao dịch hoặc nhà môi giới.
5.1. Tại thị trường chứng khoán cơ sở
Như vậy theo như phân tích về bán khống là gì cũng như đặc điểm của phương thức này thì khi tiến hành xét ở góc độ thừa nhận của pháp luật thì hiện tại vẫn chưa cho phép việc bán khống tại thị trường cơ sở của Việt Nam. Điều này đồng nghĩa với việc sẽ không được thực hiện bán khống đối với cổ phiếu riêng lẻ hiện tại trên thị trường.
Ví dụ:
- Giả định nếu như nhà đầu tư nhận thấy rằng cổ phiếu ROS đang ở mức cao hơn quá nhiều so với giá trị thật hay phân tích kỹ thuật chỉ ra rằng cổ phiếu sẽ có khả năng bị sụp đổ cao, nếu như cổ phiếu đạt trên 200.000 VNĐ (trước khi tách) thì cần phải tiến hành bán ra. Tuy nhiên hiện tại nhà đầu tư sẽ không bán ra được.
Nhưng trên thực tế vẫn có cách thức thực hiện theo kiểu của Việt Nam đó là thực hiện vay mượn chứng khoán để bán giữa những nhà đầu tư cá nhân dựa vào chứng khoán. Thông thường nghiệp vụ này sẽ rất ít khi phổ biến và khá phức tạp. Tuy nhiên trên thực tế thì tình trạng này vẫn đang được diễn ra tại thị trường chứng khoán hiện nay.
5.2. Tại thị trường chứng khoán phái sinh
Ở thời điểm hiện tại, nhà đầu tư hoàn toàn có thể thực hiện bán khống rổ cổ phiếu phụ thuộc vào rổ cổ phiếu VN30. Theo đó mức đòn bẩy có thể sử dụng là 1:5 tới 1:10, thậm chí là có thể lách luật lên tới mức 1:20 tại một số công ty chứng khoán, các tổ chức tài chính, qua những kỳ hạn là 1, 2, 3 tháng hoặc 6 tháng.
Tại thị trường phái sinh, để có thể bán khống được hiệu quả và áp dụng được toàn bộ kiến thức về bán khống là gì thì dưới góc độ của nhà đầu tư cẩn trọng có thể căn cứ vào những yếu tố sau:
- Định giá cổ phiếu cũng như cả ở thị trường chứng khoán, đồng nghĩa với việc bán khống nếu như thị trường chung đạt giá trị quá lớn. Theo đó có thể dựa vào những phương pháp định giá phổ biến như P/B thị trường, P/E thị trường hay so sánh cùng với thị trường chứng khoán của quốc tế.
- Kinh doanh chênh lệch với giá, vừa bán khống, đồng thời cũng vừa mua ở những kỳ hạn khác nhau, hay mua tại thị trường cơ sở và bán khống tại thị trường phái sinh.
- Dựa vào những phân tích kỹ thuật: Theo đó sẽ dựa vào những biến động về đồ thị của VFVN30 nhằm đưa ra được quyết định đầu tư phù hợp cũng như tối thiểu hóa rủi ro và tối đa hóa lợi nhuận theo như những phân tích về lợi ích của bán khống là gì ở phần trên.
- Tìm ra sự chênh lệch của VN30 cũng chứng khoán phái sinh và bán khống. Ví dụ nếu như thị trường cơ sở là 850 điểm và thị trường phái sinh là 865 điểm thì độ chênh lệch sẽ là 15 điểm.
6. Rủi ro khi bán khống chứng khoán là gì và cách phòng ngừa
Tại thị trường chứng khoán hiện nay, nhà đầu tư sẽ có những phần thưởng nhất định khi đoán đúng và diễn biến giá sẽ theo đúng với kỳ vọng của họ. Tuy nhiên trên thực tế không phải lúc nào nhà đầu tư cũng dự đoán đúng.
Đồng thời rất có thể việc thực hiện bán khống này sẽ gây ra những thiệt hại rất lớn đến tài chính nếu như nhà đầu tư không biết được cách thức phòng ngừa rủi ro hiệu quả. Vậy hiện nay rủi ro khi bán khống chứng khoán là gì?
6.1. Rủi ro khi bán khống chứng khoán là gì?
- Việc dự đoán giá giảm xuống sau khi thực hiện bán khống có thể sai hoàn toàn dù nhà đầu tư có đủ số liệu, cơ sở khoa học, kiến thức đúng về bán khống là gì cũng như nỗ lực để đánh giá cổ phiếu. Ví dụ nếu công ty được mua lại bởi công ty khác lớn hơn nhiều, đồng thời giá của cổ phiếu tăng lên, hay dù giá cổ phiếu được định giá quá cao và vẫn tiếp tục được tăng lên tiếp, hay không quay lại nhanh chóng như bạn dự đoán, hay cổ phiếu có xu hướng giảm một cách đột ngột và tăng giá lên trở lại… Tất cả các trường hợp trên sẽ khiến nhà đầu tư bị thua lỗ.
- Chi phí vay mượn cho cổ phiếu và tiền lãi sẽ bị phát sinh rất nhiều vì vậy nếu phải chờ đợi trong một khoảng thời gian quá lâu để tiến hành mua lại thì có thể khiến sẽ khiến cho nhà đầu tư phải chịu thiệt hại tài chính.
- Số tiền mất đi vì thực hiện bán khống là không giới hạn, thực tế theo lý thuyết thì cổ phiếu hoàn toàn có thể tăng tới điểm vô cực. Bên cạnh đó việc mua cổ phiếu, tối đa lỗ chỉ có thể là 100% trên số tiền được đầu tư vào trong cổ phiếu, bởi lẽ cổ phiếu có giá thấp nhất sẽ là 0 đồng.
- Nếu như bán khống xảy ra một cách tràn lan thì có thể sẽ gây hại rất lớn tới nền kinh tế và thị trường chứng khoán. Chính vì vậy bán khống chỉ có thể diễn ra tại thị trường chứng khoán phát triển với mức nhất định.
6.2. Biện pháp phòng ngừa rủi ro bán khống chứng khoán
Như vậy có thể thấy bán khống là một trong những bộ môn liên quan đến xác suất và độ chính xác không bao giờ có thể đạt được ở mức 100%. Vậy biện pháp phòng ngừa rủi ro trong việc bán khống chứng khoán là gì?
Theo đó cần
- Đối với thị trường chứng khoán sẽ luôn luôn tồn tại những rủi ro mà tất cả mọi người không thể đo lường được. Chính vì vậy mà nhà đầu tư chỉ nến tiến hành bán chứng khoán cùng với tỷ trọng nhất định nào đó.
- Luôn giới hạn thua lỗ dựa vào một định mức nhất định và có thể đạt ở mức từ 7 đến 10%.
- Đối với những nhà đầu tư mới, hay chưa có kinh nghiệm thì lời khuyên tốt nhất là không nên tham gia vào việc bán khống cổ phiếu. Chỉ khi hiểu được đầy đủ về bán khống là gì và tích đủ kinh nghiệm mới nên thực hiện bán khống.
7. Kết luận
Như vậy bài viết trên Sinvest đã giúp giải đáp thắc mắc về bán khống là gì cũng như cung cấp những kiến thức cần thiết xoay quanh phương pháp này. Hy vọng đây sẽ là những thông tin bổ ích giúp bạn hiểu rõ hơn về phương pháp này cũng như đưa ra quyết định đầu tư chứng khoán phù hợp, chính xác nhất.
Những câu hỏi thường gặp
Các bước bán khống là gì?
Bước 1: mở tài khoản và mượn chứng khoán từ các đại lý môi giới
Bước 2: mở lệnh bán chứng khoán
Bước 3: Chờ chứng khoán giảm, thực hiện lệnh mua vào
Bươc 4: Trả chứng khoán + lãi vay cho đại lý
Bán khống tại Việt Nam có hợp pháp không?
Bán khống hợp pháp khi tiến hành những giao dịch liên quan tới sản phẩm phái sinh ví dụ như CFD. Đây được xem là một trong các hợp đồng thỏa thuận về việc chênh lệch giá tài chính được cả hai bên cùng thỏa thuận và mở bán với nhau.
Người bán khống có sở hữu cổ phiếu không?
Câu trả lời là không, họ sẽ vay mượn cổ phiếu từ các đại lý chứng khoán.
Một số bài viết bạn đọc có thể tham khảo:
