ESOP là gì? Những thông tin về cổ phiếu ESOP bạn nên biết
Hiện nay trong các doanh nghiệp việc phát hành cổ phiếu ESOP dành cho những thành viên rất phổ biến, thể hiện sự tri ân ý nghĩa với các đóng góp tích cực mà những nhân viên đã làm cho tập thể, tổ chức. Vậy thì cụ thể ESOP là gì? Loại cổ phiếu này có điều gì đặc biệt? Hãy cùng Sinvest giải đáp các thắc mắc trên để có một cái nhìn chính xác nhé!
1. ESOP là gì?
ESOP là gì? ESOP chính là một loại cổ phiếu được những doanh nghiệp lớn thực hiện việc phát hành, có giá trị và mức giá ưu đãi để dành cho những người lao động làm việc lâu năm hoặc đã có thành tích làm việc tốt, đóng góp nhiều cho sự phát triển của doanh nghiệp. Mỗi công ty, đơn vị sẽ có các quy định cùng với các tiêu chuẩn riêng để đánh giá đối với người lao động được nhận cổ phiếu ESOP.
Những trader tham gia đầu tư chứng khoán chắc không còn xa lạ gì với cách chia cổ phiếu ESOP.
ESOP chính là viết tắt của từ Employee Stock Ownership Plan trong tiếng Anh. Thuật ngữ này tương đối quen thuộc và nghĩa của nó là kế hoạch để người lao động trong doanh nghiệp có thể được sở hữu cổ phần.
Tại Việt Nam hiện nay thì Tập đoàn Thế giới Di động (mã cổ phiếu MWG) hiện là một trong các doanh nghiệp đang sử dụng loại hình thức này với mục đích quản lý nhân sự của công ty.
2. Mục đích phát hành cổ phiếu ESOP là gì?
Rất nhiều người hiện nay vẫn chưa nắm rõ được mục đích doanh nghiệp thực hiện việc phát hành ESOP là gì, cũng như ESOP giúp doanh nghiệp thể hiện như thế nào. Thực chất thì mục đích chủ yếu là:
- Nhằm tạo được sự gắn kết giữa người lao động với doanh nghiệp. Chính sách này sẽ cho phép người lao động có quyền sở hữu một phần tài sản công ty, và từ đó giúp thể hiện trách nhiệm của người lao động với công việc cũng như vị trí gắn bó.
- Loại cổ phiếu này có thể được coi là một giải pháp để thay thế cho tiền mặt hay các loại quà tặng bằng hiện vật. Người lao động nếu nắm giữ cổ phiếu ESOP sẽ có thể được hưởng lợi của những hoạt động kinh doanh từ doanh nghiệp, đồng thời được nhận cổ tức cùng lợi nhuận của giá cổ phiếu hiện hành.
- Ngoài việc dùng để khen thưởng thì phát hành ESOP còn có thể giúp cho doanh nghiệp tạo ra được một nguồn lợi nhuận mới, vừa tăng được vốn điều lệ của công ty đồng thời vừa có thể tạo ra được dòng tiền mới để tái đầu tư.
3. Điều kiện phát hành cổ phiếu ESOP là gì?
Không phải bất kỳ doanh nghiệp hay đơn vị nào cũng có đủ điều kiện để có thể phát hành cổ phiếu ESOP. Nếu muốn phát hành loại cổ phiếu này sẽ cần đáp ứng được những quy định của Thông tư số 162/2015/TT-BTC.
3.1. Các điều kiện phát hành cổ phiếu ESOP là gì?
Dưới đây là quy định chi tiết điều kiện phát hành cổ phiếu ESOP:
- Đơn vị phải là doanh nghiệp đại chúng, đồng thời phải có kế hoạch phát hành ESOP cụ thể và phải được hội đồng các cổ đông thông qua.
- Công ty phải đáp ứng được những điều kiện về vốn, đồng thời phải dựa trên những báo cáo tài chính và đã được kiểm toán từ những nguồn như thặng dư vốn, quỹ đầu tư phát triển hay lợi nhuận sau thuế chưa phân phối…
- Doanh nghiệp phải có các quy định rõ ràng đối với tiêu chuẩn của nhân viên được nhận cổ phiếu thưởng, và phải thực hiện theo nguyên tắc: Phải xác định giá bán, phải xác định lượng cổ phiếu sẽ chia cho người lao động cùng với thời gian phân phối cụ thể.
- Tổng số cổ phiếu thưởng ESOP được phát hành trong vòng 1 năm sẽ không được vượt quá 5% số cổ phần hiện đang được doanh nghiệp lưu hành.
3.2. Quy định về năng lực nguồn vốn để phát hành ESOP là gì?
Dưới đây là quy định về năng lực nguồn vốn của doanh nghiệp muốn phát hành cổ phiếu ESOP:
- Công ty đại chúng phải là công ty mẹ thực hiện việc phát hành cổ phiếu ESOP, đồng thời nguồn vốn cũng phải được dựa trên những báo cáo tài chính từ công ty mẹ. Tổng nguồn vốn để thực hiện việc phát hành cổ phiếu sẽ không được vượt lợi nhuận sau thuế chưa phân phối của công ty.
- Nếu như nguồn vốn thực tế của công ty thấp hơn so với lợi nhuận sau thuế chưa phân phối của báo cáo tài chính hợp nhất nhưng lại cao hơn so với lợi nhuận sau thuế chưa phân phối của báo cáo tài chính từ công ty mẹ, trường hợp này công ty sẽ chỉ được phép sử dụng lợi nhuận sau thuế chưa phân phối nếu như đã đã điều chuyển hết lợi nhuận từ những công ty con sang công ty mẹ.
- Trường hợp công ty, doanh nghiệp lựa chọn việc phát hành ESOP để thưởng cho nhân viên thì tổng giá trị của những nguồn vốn sẽ phải đảm bảo không được thấp hơn tổng giá trị của nguồn vốn cổ phần. Ngoài ra còn phải theo phương án đã được Đại hội đồng cổ đông cùng thông qua
4. Lợi ích khi phát hành cổ phiếu ESOP là gì?
Phát hành ESOP hiện đang là một giải pháp mà rất nhiều các doanh nghiệp lớn lựa chọn. Vậy lợi ích của việc phát hành cổ phiếu ESOP là gì?
4.1. Lợi ích đối với người lao động
Đối với người lao động đáp ứng được những điều kiện của doanh nghiệp đã đưa ra, đồng thời nằm trong danh sách được nhận cổ phiếu thưởng ESOP sẽ nhận được những lợi ích cụ thể.
- Người lao động có thành tích, năng lực làm việc sẽ được doanh nghiệp coi trọng việc đóng góp. Đây là một yếu tố để khẳng định vị trí quan trọng của người lao động ở trong doanh nghiệp.
- Người lao động có thể nhận được lợi nhuận từ giá trị cổ phiếu của công ty dài hạn, đây là sự tăng trưởng đem lại sự bền vững dành cho người lao động, đồng thời còn là một giải pháp tạo ra thu nhập thụ động dành cho người lao động mà lại không làm tốn nhiều thời gian và công sức.
- Việc thưởng bằng cổ phiếu ESOP còn giúp cho nhân viên có thể tránh được việc phải đóng thuế thu nhập cá nhân lớn, và sẽ chỉ cần nộp 0,1% thuế nếu như nhân viên bán cổ phiếu tại các sàn chứng khoán cùng với một khoản chi phí để giao dịch cổ phiếu.
4.2. Lợi ích đối với doanh nghiệp
Đối với công ty, doanh nghiệp thì việc phát hành cổ phiếu ESOP đem đến rất nhiều lợi ích, có thể kể đến như:
- Đây chính là giải pháp giúp giữ chân lực lượng lao động nòng cốt, có năng lực, có nhiều cống hiến và thành tích cao. Đây là một vấn đề lớn và cần phải thực hiện nhằm đảm bảo được bộ máy có thể vận hành một cách ổn định cũng như phát triển bền vững.
- Thông qua thưởng bằng cổ phiếu, doanh nghiệp không cần phải sử dụng tiền mặt để tặng thưởng cho nhân viên có thành tích, mà sử dụng lợi nhuận lâu dài của hoạt động kinh doanh. Chính điều này sẽ giúp cho công ty có thể giữ lại được lượng tiền thưởng lớn làm tăng vốn điều lệ, giúp quay vòng và tái đầu tư mở rộng.
5. Rủi ro khi phát hành cổ phiếu ESOP là gì?
Đương nhiên bên cạnh lợi ích mà cổ phiếu ESOP mang lại thì nó cũng mang đến những rủi ro nhất định, cụ thể là gì?
5.1. Việc phát hành cổ phiếu ESOP sẽ làm loãng cổ phiếu
Công ty, doanh nghiệp cần phải cân đối cũng như tuân thủ chặt chẽ những nguyên tắc khi phát hành cổ phiếu ESOP để sao cho hợp lý nhất. Lý do là bởi phát hành loại cổ phiếu này sẽ tác động và ảnh hưởng trực tiếp đến lợi ích của các cổ đông.
Các nguồn lực tài chính sử dụng để xây dựng các chiến lược ưu đãi hay cổ phiếu thưởng thường được lấy từ một phần tài sản của công ty, và tối đa không được quá 5% tổng cổ phần hiện đang lưu hành. Chính vì thế nếu như phát hành cổ phiếu ESOP thì lợi ích của các cổ đông sẽ bị loãng, và từ đó làm ảnh hưởng trực tiếp tới giá cổ phiếu thường của công ty, doanh nghiệp trên thị trường.
Nếu như thực hiện phát hành cổ phiếu ESOP cùng với tần suất lớn so với tốc độ tăng trưởng của công ty, doanh nghiệp sẽ làm cho giá trị cổ phiếu thường sụt giảm. Điều này sẽ làm ảnh hưởng tới tâm lý của nhà đầu tư bên ngoài doanh nghiệp.
5.2. Gây rủi ro trong việc quản trị
Trường hợp phát hành cổ phiếu ESOP không rõ ràng, thiếu minh bạch và có dấu hiệu lạm dụng sẽ làm ảnh hưởng trực tiếp tới việc quản trị của doanh nghiệp. Ngoài ra còn xảy ra trường hợp trục lợi từ ban lãnh đạo của công ty nhằm móc túi các cổ đông và chia cổ phần, lợi nhuận cho một bộ phận nhân viên dưới trướng hay những người thân quen để gia tăng quyền sở hữu doanh nghiệp cũng như sức ảnh hưởng.
Bên cạnh đó việc phát hành ESOP cũng sẽ trở thành ngòi nổ của việc xung đột quản trị, tạo ra mâu thuẫn giữa ban lãnh đạo của công ty hay giữa các cổ đông, từ đó ảnh hưởng gián tiếp tới khả năng vận hành và hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp.
6. Nên mua cổ phiếu ESOP hay không?
Loại cổ phiếu ESOP hiện được các doanh nghiệp đại chúng thực hiện phát hành, giá trị của nó tương đương với những loại cổ phiếu khác hiện hành khác. Do đó mà ngoài thắc mắc ESOP là gì thì rất nhiều nhà đầu tư còn băn khoăn nên mua loại cổ phiếu này hay không?
Cổ phiếu ESOP có đặc điểm là sẽ được lên kế hoạch và tiến hành công bố phát hành chỉ khi nào đáp ứng được đầy đủ những điều kiện cụ thể và có danh sách nhân viên của công ty đủ tiêu chuẩn để mua loại cổ phiếu này. Nhân viên có thể mua cổ phiếu ESOP trực tiếp từ doanh nghiệp phát hành cùng với đó là mức giá rất ưu đãi.
Đối với những nhà đầu tư thông thường và không phải là một thành viên của doanh nghiệp, thì ESOP sẽ không phải là một lựa chọn lý tưởng để có thể đầu tư. Ngoài ra theo những quy định của các công ty phát hành thì cổ phiếu ESOP cũng không được phép phát hành ra bên ngoài, mà sẽ chỉ được chuyển nhượng ở bên trong nội bộ của doanh nghiệp.
7. Kết luận
Qua bài viết trên chắc hẳn các bạn đã nắm được thông tin cụ thể về ESOP là gì cũng như các thông tin liên quan. Tóm lại, một doanh nghiệp muốn phát hành cổ phiếu ESOP nên luôn cân nhắc tình hình tài chính và những kế hoạch phát triển doanh nghiệp bền vững, từ đó việc phát hành cổ phiếu này mới mang lại hiệu quả tốt!
Câu hỏi thường gặp
Thời gian để giao dịch cổ phiếu ESOP là bao nhiêu?
Theo quy định của pháp luật thì kể từ ngày kết thúc đợt phát hành, cổ phiếu Esop bị hạn chế chuyển nhượng tối thiểu 1 năm.
Doanh nghiệp sử dụng nguồn vốn nào để phát hành cổ phiếu ESOP?
Nguồn vốn được sử dụng để phát hành ESOP bao gồm: thặng dư vốn cổ phần, quỹ đầu tư phát triển, lợi nhuận sau thuế chưa phân phối, quỹ khác (nếu có). Các nguồn vốn này phải được căn cứ trên báo cáo tài chính kỳ gần nhất và đã được kiểm toán bởi tổ chức kiểm toán.
Nhận cổ phiếu ESOP có cần đóng thuế thu nhập cá nhân không?
NLĐ khi nhận ESOP từ doanh nghiệp phải đóng thuế TNCN đối với thu nhập từ chuyển nhượng chứng khoán với thuế suất là 0,1%/ giá chuyển nhượng/ lần chuyển nhượng.
Các bài viết kiến thức bạn đọc có thể tham khảo:
