CPI là gì? Bật mí TẤT TẦN TẬT về chỉ số giá tiêu dùng CPI

Khi bạn theo dõi một bản tin kinh tế bất kỳ, thì bạn nhận thấy rằng họ đề cập đến CPI rất nhiều. Để các bạn có thể hiểu rõ hơn, bài viết hôm nay Sinvest sẽ đề cập rõ hơn về CPI là gì và ảnh hưởng của CPI đến nền kinh tế nói chung và thị trường Forex nói riêng.

Theo dõi ngay nhé!

Nhớ click vào Khóa học Forex miễn phí cho người mới bắt đầu để nhận những bài học Miễn Phí và cực kỳ chất lượng của chúng tôi!

1. CPI là gì?

Chỉ số giá tiêu dùng – Consumer Price Index (hay viết tắt là CPI) là chỉ số mức giá tiêu thụ trung bình cho giỏ hàng hóa hay dịch vụ của một người.

CPI đề cập đến sự gia tăng mức giá của một rổ hàng hóa và dịch vụ đã chọn trong một khoảng thời gian nhất định. CPI là một trong những thước đo lạm phát và giảm phát phổ biến nhất.

 Cụ thể, CPI đo lường lạm phát bán lẻ bằng cách thu thập dữ liệu về giá cả hàng hóa và dịch vụ được tiêu thụ bởi dân số bán lẻ của một đất nước.

2. Ý nghĩa của chỉ số tiêu dùng CPI là gì?

CPI đo lường sự thay đổi trong mức giá hàng hóa được tiêu thụ bởi người tiêu dùng bán lẻ, những người ở phía cầu của nền kinh tế. Vì lý do tương tự, có thể hiểu rằng CPI đo lường sức mua của đồng tiền của một nền kinh tế.

Chỉ số CPI cung cấp những thông tin về sự thay đổi giá cả trong nền kinh tế quốc gia đối với chính phủ và cũng cung cấp thông tin cho doanh nghiệp, lao động và các nhà đầu tư về những sự thay đổi giá cả. Từ đó các đối tượng này cũng sẽ có những hoạch định cụ thể cũng như các quyết định kinh tế phù hợp.

CPI được tính cho một rổ hàng hóa và dịch vụ cố định có thể hoặc không thể thay đổi bởi chính phủ theo thời gian. Nó là một chỉ số kinh tế vĩ mô đo lường lạm phát.

Tóm lại, đây là một vài điều mà chỉ số CPI diễn giải:

• Chi phí sinh hoạt
• Sức mua của người tiêu dùng
• Mức độ đắt đỏ của các mặt hàng khác nhau mà người tiêu dùng mua và các dịch vụ được cung cấp

3. Công thức tính chỉ số CPI là gì?

Dưới đây là chi tiết các bước và các số liệu cần sử dụng để tính toán chỉ số CPI

1. Cố định giỏ hàng hóa: Xác định giỏ hàng phổ biến của người tiêu dùng
2. Xác định giá cả: Thống kê giá cả hàng hóa dịch vụ tại giỏ hàng cổ định
3. Tính toán chi phí để mua giỏ hàng hóa, dịch vụ: Giá cả * số lượng hàng hóa dịch vụ

• Tính chỉ số giá tiêu dùng CPI:

Công thức tính chỉ số giá tiêu dùng CPI được áp dụng như sau:

CPIt = (Chi phí để mua giỏ hàng hóa thời kỳ T / Chi phí để mua giỏ hàng hóa kỳ cơ sở) x 100

Lưu ý: Thời kỳ gốc sẽ được thay đổi trong vòng từ 5 – 7 năm (tùy vào từng nước cụ thể).

• Tính chỉ số lạm phát

Nếu muốn tính Chỉ số lạm phát CPI của một thời kỳ, chúng ta áp dụng công thức:

Chỉ số lạm phát trong thời kỳ T = 100% x (CPI thời kỳ T – CPI thời kỳ T-1) / CPI thời kỳ T-1

Ví dụ cụ thể như sau:

Đối với một giỏ hàng hóa gồm Sách và vở

Chọn năm 2022 làm năm cơ sở. Mức giá của giỏ hàng hóa như sau:

– Sách: 7.000 VNĐ/quyển.

– Vở: 3.000 VNĐ/quyển.

Hiện tại là năm 2023, giá bán giỏ hàng này như sau:

– Sách: 8.000 VNĐ/quyển.

– Vở: 2.000 VNĐ/quyển.

Số lượng mua là 10 quyển sách và 5 quyển vở.

4. Tại sao chỉ số CPI lại quan trọng?

Sau khi hiểu được định nghĩa CPI là gì ta thấy chỉ số CPI được sử dụng rộng rãi bởi những người tham gia thị trường tài chính để đánh giá lạm phát và Cục Dự trữ Liên bang để điều chỉnh chính sách tiền tệ của mình. 

Các doanh nghiệp và người tiêu dùng cũng sử dụng CPI để đưa ra các quyết định kinh tế sáng suốt. Vì CPI đo lường sự thay đổi trong sức mua của người tiêu dùng, nên nó thường là yếu tố chính trong các cuộc đàm phán về lương. 

4.1. Những đối tượng sử dụng CPI

Đo lường sức mua của bạn 

CPI minh họa mỗi đơn vị tiền tệ bạn kiếm được có thể mua được bao nhiêu. Khi lạm phát đẩy giá cả lên, sức mua của đồng tiền của bạn giảm xuống, điều đó có nghĩa là bạn có thể mua ít hàng hóa và dịch vụ hơn so với trước đây với cùng một số tiền.

Dự trữ liên bang

Fed sử dụng dữ liệu CPI để xác định chính sách kinh tế. Với tỷ lệ lạm phát mục tiêu là 2%, Fed có thể ban hành chính sách tiền tệ mở rộng để kích thích nền kinh tế nếu thị trường tăng trưởng chậm lại, hoặc ban hành chính sách tiền tệ thắt chặt nếu nền kinh tế (và do đó giá cả) tăng trưởng quá nhanh. 

Đọc thêm: FED tăng lãi suất – đây là cách giao dịch ngoại hối thành công!

Nhà ở

Tỷ lệ thế chấp (và các hình thức nợ dài hạn khác) thường bị ảnh hưởng bởi tỷ lệ do các cơ quan chính phủ đặt ra. Khi CPI tăng và chính phủ ban hành các thay đổi chính sách để giảm lạm phát, tỷ lệ thường tăng. 

Mặt khác, chủ nhà có thể sử dụng thông tin CPI để đánh giá đầy đủ mức tăng tiền thuê hàng năm đối với người thuê nhà.

Thị trường tài chính

Giá thị trường tài chính được thúc đẩy bởi vô số yếu tố. Một yếu tố như vậy là chỉ số CPI, vì các chính sách phản động của Fed ảnh hưởng trực tiếp đến tăng trưởng kinh tế, lợi nhuận doanh nghiệp và khả năng chi tiêu của người tiêu dùng.

Chỉ số CPI cao hơn thường có nghĩa là chính sách của chính phủ ít nghiêm ngặt hơn thường được áp dụng. Điều này có nghĩa là nợ thường dễ kiếm hơn với giá rẻ hơn và các cá nhân có khả năng chi tiêu lớn hơn. Mặt khác, CPI thấp hơn hoặc giảm đi có thể cho thấy chính phủ có thể nới lỏng chính sách giúp thúc đẩy nền kinh tế.

Thị trường lao động

CPI và các thành phần của nó cũng được sử dụng làm công cụ giảm phát cho các chỉ số kinh tế khác, bao gồm doanh số bán lẻ và thu nhập hàng giờ/hàng tuần, để tách biệt sự thay đổi cơ bản khỏi sự thay đổi phản ánh giá cả. 

Nhân viên có thể chuyển sang báo cáo CPI khi tiếp cận người sử dụng lao động của họ để được tăng lương dựa trên mức tăng trên toàn quốc về tỷ lệ lao động cũng như giá cả.

4.2. Hạn chế của chỉ số CPI là gì?

Mặc dù CPI được sử dụng rộng rãi như một công cụ để đánh giá sức khỏe tổng thể của nền kinh tế, nhưng nó có những hạn chế về nội dung báo cáo và đại diện cho ai.

Ví dụ: CPI chỉ đo lường lạm phát đối với dân cư thành thị, do đó loại bỏ trải nghiệm lạm phát của những người sống ở khu vực nông thôn. 

Nó cũng không bao gồm các ước tính về mức độ lạm phát của các nhóm nhỏ khác nhau, chẳng hạn như người già hoặc những người sống trong cảnh nghèo đói. 

Bằng cách tạo ra các giả định chung về cách mọi người thuộc các nhóm nhân khẩu học khác nhau đang trải qua lạm phát, chính sách tiền tệ không thể nắm bắt hoặc đáp ứng đầy đủ nhu cầu của các nhóm nhỏ khác nhau này.

CPI chỉ tập trung vào nhu cầu mua sắm của một cá thể nên sẽ có rất nhiều hạn chế do mỗi người nhu cầu mua hàng sẽ khác nhau.

5. Chỉ số CPI ảnh hưởng đến thị trường Forex như thế nào?

Các thị trường thường gọi chỉ số CPI là “lạm phát tiêu đề”. Dữ liệu CPI này rất quan trọng trên thị trường tiền tệ vì lạm phát ảnh hưởng đáng kể đến các quyết định của các ngân hàng trung ương về chính sách tiền tệ.

5.1. Chỉ số CPI và thị trường ngoại hối

CPI là thước đo rộng của lạm phát, vì vậy khi CPI thay đổi, chính sách tiền tệ của ngân hàng trung ương có thể thay đổi theo. 

Do đó, các nhà giao dịch ngoại hối xem cả số liệu thất nghiệp và lạm phát là những số liệu sẽ quyết định quyết định trong tương lai của ngân hàng trung ương về việc cắt giảm, tăng hay duy trì mức lãi suất hiện tại. 

Do tác động của lãi suất đối với sức mạnh hay điểm yếu của một loại tiền tệ, các nhà giao dịch có thể dự đoán tác động của các hành động của ngân hàng trung ương và tác động đến hiệu suất của đồng đô la trong các cặp tiền tệ.

Khi lãi suất của một quốc gia cao hơn, có khả năng đồng tiền của nó sẽ mạnh lên khi nhu cầu về nó tăng lên. Ngược lại, lạm phát thấp hơn có thể dẫn đến lãi suất thấp hơn và nhu cầu yếu hơn đối với tiền tệ của một quốc gia, khiến người tiêu dùng chi tiêu, đưa nhiều tiền hơn vào lưu thông và kích thích tổng thể nền kinh tế chậm lại.

Vì vậy, với thông tin này, không có gì ngạc nhiên khi ngày CPI được công bố, sự biến động trên thị trường ngoại hối có thể xảy ra.

Khi CPI cao hơn dự kiến, lạm phát sẽ tăng lên. Do đó, đồng USD có giá trị hơn, sau khi thông báo chỉ số CPI, đồng USD có xu hướng được mua vào.

5.2. Chiến lược giao dịch CPI trên thị trường ngoại hối

Chiến lược giao dịch CPI cho các nhà giao dịch ngoại hối nên tập trung vào việc nhận thức được những kỳ vọng mà thị trường nắm giữ đối với lạm phát và kết quả có thể xảy ra đối với tiền tệ nếu những kỳ vọng này được đáp ứng hoặc bỏ lỡ. 

Các kỳ vọng về lạm phát của các nhà phân tích được công bố hàng tháng, với những đánh giá của họ dựa trên động lực cung và cầu, giá tiền tệ và giá hàng hóa chính, cũng như các biện pháp tài khóa và cơ cấu.

Một cách có thể diễn giải tác động của dữ liệu CPI là theo dõi Chỉ số đô la Mỹ , biểu đồ mẫu 2018/19 dưới đây. Nếu CPI được công bố cao hơn kỳ vọng, thì có cơ sở để tin rằng đây có thể là chất xúc tác để đưa Chỉ số lên mức cao mới hoặc phục hồi từ mức kháng cự.

Sau khi công bố CPI và phân tích xung quanh, các nhà giao dịch có thể đưa các yếu tố kỹ thuật vào phương pháp tiếp cận của họ, bằng cách kiểm tra xem giá có phản ứng với các mức hỗ trợ và kháng cự chính được xác định bởi các chỉ báo như Fibonacci thoái lui hoặc đường trung bình động hay không . 

Các chỉ báo này có thể giúp cung cấp một số thông tin chi tiết về sức mạnh ngắn hạn của động thái này, để đưa ra các quyết định giao dịch sáng suốt hơn.

Tuy nhiên, cũng như các bản tin khác, thời gian là tất cả. Do đó, hãy cân nhắc kỹ khi mở một vị thế ngay trước khi có thông báo, vì chênh lệch tỷ giá ngoại hối có thể mở rộng đáng kể ngay trước và sau báo cáo.

5.3. Xem chỉ số CPI ở đâu?

Ngày phát hành CPI thường diễn ra hàng tháng, nhưng ở một số quốc gia, chẳng hạn như New Zealand và Úc, hàng quý. Một số quốc gia cũng cung cấp kết quả hàng năm, chẳng hạn như chỉ số của Đức. Cục Thống kê Lao động Hoa Kỳ đã báo cáo CPI hàng tháng kể từ năm 1913.

Bạn có thể theo dõi các cuộc họp trước thềm công bố tại các trang web lịch kinh tế của Investing.com, ForexFactory,… để cập nhật chỉ số CPI mới nhất của Việt Nam, Mỹ…

6. Kết luận

Chỉ số giá tiêu dùng (CPI) là một chỉ báo quan trọng về áp lực định giá trong một nền kinh tế và cung cấp thước đo lạm phát. Nó quan trọng với các chủ thể kinh tế trong xã hội nói chung và những traders tham gia giao dịch nói riêng.

Qua bài viết này, hi vọng các bạn nắm rõ được CPI là gì, công thức tính CPI và tầm quan trọng của nó.

Những câu hỏi thường gặp

1. CPI ảnh hướng thế nào đến lạm phát?

Sự biến động của CPI giúp các nhà chức trách xác định được xu hướng tỷ lệ lạm phát đang tăng hay giảm. CPI tăng đồng nghĩa với tỷ lệ giảm phát tăng và ngược lại. 

2. CPI là gì?

Chỉ số giá tiêu dùng – Consumer Price Index (hay viết tắt là CPI) là chỉ số mức giá tiêu thụ trung bình cho giỏ hàng hóa hay dịch vụ của một người.

3. CPI và lạm phát có mối quan hệ như thế nào?

Lạm phát được đo bằng CPI. Phần trăm thay đổi của chỉ số này trong một khoảng thời gian cho biết mức độ lạm phát trong khoảng thời gian cụ thể đó, tức là mức tăng giá của một rổ hàng hóa đại diện được tiêu thụ.