Cách đọc báo cáo tài chính doanh nghiệp hiệu quả nhất
Đọc báo cáo tài chính là một kỹ năng không thể thiếu đối với các nhà đầu tư chứng khoán hiện nay. Kỹ năng này không chỉ giúp nhà đầu tư đánh giá được tiềm năng hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp mà còn giúp họ đưa ra quyết định chính xác về việc có nên đầu tư hay không. Nếu bạn vẫn chưa biết cách đọc báo cáo tài chính hiệu quả thì hãy cùng Sinvest tìm hiểu trong bài viết này nhé.
1. Báo cáo tài chính là gì?
Trước khi tìm hiểu về cách đọc báo cáo tài chính hiệu quả, các bạn cần phải nắm được một vài kiến thức cơ bản. Thông tin đầu tiên mà chúng tôi muốn đề cập tới các bạn đó là khái niệm báo cáo tài chính.
Hiểu đơn giản, Báo cáo tài chính là nguồn cung cấp những thông tin, số liệu quan trọng về hoạt động tài chính của doanh nghiệp. Ở bản báo cáo này có đề cập đầy đủ tới: Nợ, vốn chủ sở hữu, lợi nhuận, …
Đây đều là những thông tin quan trọng giúp các nhà đầu tư đánh giá hoạt động kinh doanh của công ty. Và bản báo cáo này cũng chính là cơ sở để giúp nhà đầu tư đưa ra quyết định nên đầu tư vào công ty hay không.
Thông thường, bản báo cáo tài chính sẽ được công bố định kỳ vào thời điểm cuối quý hoặc cuối năm. Một bản báo cáo tài chính hoàn chỉnh sẽ bao gồm 6 loại báo cáo khác nhau. Trong đó bao gồm có:
- Báo cáo của Ban giám đốc
- Báo cáo của công ty kiểm toán độc lập
- Bảng cân đối kế toán
- Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh
- Báo cáo lưu chuyển tiền tệ
- Thuyết minh báo cáo tài chính
2. Bảng cân đối kế toán là gì?
Sau khi hiểu rõ báo cáo tài chính là gì, các bạn cũng nên tìm hiểu một số khái niệm liên quan tới loại báo cáo này, đặc biệt là bảng cân đối kế toán.
Bảng cân đối kế toán là một loại báo cáo phản ánh tổng quát tình hình tài sản của doanh nghiệp. Trong bảng sẽ đề cập chi tiết tới số tài sản của doanh nghiệp theo giá trị tài sản, nguồn vốn hình thành lên tài sản trong một khoảng thời gian nhất định.
Nhờ những đặc điểm đó mà người ta coi bảng cân đối kế toán như một bức ảnh tổng quát về toàn bộ nguồn lực tài chính của doanh nghiệp.
3. Vì sao cần học cách đọc báo cáo tài chính trước khi đầu tư?
Các nhà đầu tư chứng khoán là người luôn quan tâm tới giá trị, khả năng sinh lời và hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp.
Chính vì thế, khi tìm hiểu về bất kỳ doanh nghiệp nào trên thị trường, họ luôn đặt ra những câu hỏi như: Tỷ suất lợi nhuận của nguồn vốn đầu tư như thế nào? Tỷ lệ rủi ro là bao nhiêu khi đầu tư? Cổ tức được chia ra sao?,…Và đương nhiên, để trả lời được những câu hỏi đó thì chúng ta luôn cần tới bản báo cáo tài chính.
Báo cáo tài chính có đầy đủ mọi thông tin để giúp các nhà đầu tư tìm ra câu trả lời thỏa đáng cho mình về doanh nghiệp. Các thông tin đó sẽ giúp họ phân tích, đánh giá và xem xét khả năng kinh doanh hiệu quả của doanh nghiệp. Chưa kể, từ những thông tin trên báo cáo tài chính, nhà đầu tư còn có thể dự đoán được giá trị cổ phiếu, lập kế hoạch để tránh mọi rủi ro,…
Qua những lợi ích đó, chúng ta có thể khẳng định rằng báo cáo tài chính đóng vai trò chủ chốt trong việc đầu tư của mỗi cổ đông. Phân tích báo cáo tài chính càng chi tiết, rõ ràng thì mức độ dự đoán chính xác lại càng cao. Do đó, nếu bạn vẫn chưa biết cách đọc báo cáo tài chính hiệu quả thì hãy để chúng tôi giúp bạn ở dưới đây nhé.
4. Hướng dẫn cách đọc báo cáo tài chính doanh nghiệp hiệu quả
Học cách đọc báo cáo tài chính hiệu quả chính là một bước để giúp các nhà đầu tư chứng khoán tiến gần tới thành công hơn. Tuy nhiên, công việc tưởng chừng như đơn giản này lại gây ra rất nhiều khó khăn cho các nhà đầu tư. Vậy không để các bạn phải chờ đợi lâu nữa, chúng ta hãy đi cùng nhau khám phá những cách đọc báo cáo tài chính doanh nghiệp thôi nào.
4.1. Tham khảo và hiểu rõ ý kiến của kiểm toán viên
Bước đầu tiên mà các bạn cần thực hiện đó chính là tham khảo ý kiến của kiểm toán viên. Đây là một bước rất nhiều nhà đầu tư bỏ qua. Tuy nhiên, đây lại là một phần quan trọng, nếu như chúng ta bỏ qua thì sẽ rất dễ mắc phải sai lầm khi đưa ra quyết định.
Các số liệu báo cáo tài chính đều được tính toán bởi kiểm toán viên. Chính vì thế, nếu như người thực hiện không chắc chắn về tính trung thực thì bản báo cáo tài chính cũng sẽ chẳng có ý nghĩa gì nữa. Sẽ có 4 mức độ để giúp các nhà đầu tư đánh giá tính trung thực của báo cáo tài chính. Cụ thể, mức độ tin cậy được sắp xếp từ thấp lên cao như sau:
Từ chối -> Không chấp nhận -> Ngoại trừ -> Chấp nhận toàn phần
Nếu như kiểm toán viên đưa ra ý kiến là chấp nhận toàn phần thì những số liệu được đề cập trong bản báo cáo tài chính hoàn toàn là chính xác và đúng sự thật. Bạn hoàn toàn có thể tin tưởng và đầu tư vào doanh nghiệp đó.
Ngược lại, nếu như ý kiến của kiểm toán viên đối với bản báo cáo tài chính là từ chối thì bạn nên xem xét lại việc đầu tư trước khi đi sâu phân tích báo cáo tài chính của doanh nghiệp đó. Bởi nếu đầu tư vào đó, nguy cơ rủi ro bạn gặp phải là rất cao.
4.2. Nghiên cứu thật kỹ bảng cân đối kế toán
Bảng cân đối kế toán bao gồm rất nhiều số liệu quan trọng đối với doanh nghiệp. Chúng phản ánh tình hình tài chính, tài sản mà doanh nghiệp sở hữu trong một thời gian nhất định. Trong bảng cân đối kế toán sẽ có 2 phần quan trọng mà bạn phải nhớ đó là: Tài sản và nguồn vốn.
Trong đó có 3 thông tin bạn cần lưu ý:
- Tài sản: Thuộc quyền sở hữu của doanh nghiệp, có khả năng sinh lời tạo ra lợi ích kinh tế cho doanh nghiệp. Tài sản được chia thành 2 loại chính: Tài sản ngắn hạn và tài sản dài hạn.
- Số nợ phải trả: Nằm trong nguồn vốn và phản ánh nguồn hình thành lên tài sản của doanh nghiệp. Tương tự như tài sản, số nợ phải trả cũng được chia thành 2 loại đó là: Nợ ngắn hạn và nợ dài hạn.
- Vốn chủ sở hữu: Là số vốn được góp vào nhằm phục vụ hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. Vốn chủ sở hữu đại diện cho tất cả giá trị tài sản ròng của doanh nghiệp.
Nếu đã nắm rõ được 3 thông tin chúng tôi đề cập ở trên thì việc nghiên cứu bảng cân bằng kế toán sẽ trở nên đơn giản hơn. Để đọc được bảng cân bằng kế toán thì bạn sẽ phải thực hiện các công việc sau:
- Bước 1: Liệt kê các mục trong phần Tài sản – Nguồn vốn
- Bước 2: Tính toán tỷ trọng các mục được liệt kê ở trên và xem xét sự thay đổi
- Bước 3: Ghi chú lại các mục chiếm tỷ trọng lớn hoặc có sự biến động về giá trị lớn
4.3. Đọc chi tiết báo cáo kết quả kinh doanh
Cách đọc báo cáo tài chính sẽ trở nên đơn giản hơn nếu như các bạn có kỹ năng phân tích các chỉ số tốt. Nghiên cứu kỹ bảng cân bằng tài chính thôi vẫn chưa đủ, các bạn cần phải đọc chi tiết bản báo cáo kết quả kinh doanh của doanh nghiệp nữa.
Bản báo cáo kinh doanh cho chúng ta biết được doanh nghiệp thu về được bao nhiêu lợi nhuận trong một khoảng thời gian nhất định. Đồng thời, bản báo cáo này cũng phản ánh đầy đủ mọi chi phí được doanh nghiệp sử dụng để tạo nguồn thu nhập. Và trong bản báo cáo này, các bạn cần phải chú ý tới những thông tin sau:
- Doanh số hoặc tổng doanh thu: Các nhà đầu tư nên để ý tới thông tin này bởi chúng phản ánh lợi nhuận mà công ty thu về sau khi phân phối sản phẩm, dịch vụ của mình ra ngoài thị trường.
- Chi phí hoạt động: Bao gồm các chi phí kinh doanh, chi phí quảng cáo, chi phí Marketing,…
- Chi phí khấu hao: Phản ánh chi phí của một tài sản mà có thể được công ty sử dụng trong một thời gian
- Lợi nhuận từ hoạt động kinh doanh: Số tiền thu về sau khi trừ đi chi phí hoạt động
- Thuế: Kiểm tra thật kỹ số thuế đã được trừ
- Lãi và lỗ ròng: Nghiên cứu thật kỹ các khoản lãi và lỗ ròng của doanh nghiệp
4.4. Báo cáo lưu chuyển tiền tệ
Nếu đã học cách đọc báo cáo tài chính thì chắc chắn các bạn phải để tâm tới báo cáo lưu chuyển tiền tệ. Báo cáo này cung cấp thông tin cho các nhà đầu tư về tổng thu nhập mà doanh nghiệp kiếm được và những số tiền doanh nghiệp sử dụng trong 1 khoảng thời gian nhất định.
Trên thực tế hiện nay, có rất nhiều nhà đầu tư xem nhẹ báo cáo lưu chuyển tiền tệ. Đây là một sai lầm bởi nếu không để ý tới bản báo cáo này, các nhà đầu tư sẽ rất dễ bị che mắt bởi các báo cáo lợi nhuận tốt đẹp mà không biết rõ được những rủi ro bên trong.
Báo cáo lưu chuyển tiền tệ sẽ được chia ra thành 3 phần tương ứng với 3 dòng tiền khác nhau. Bao gồm có: Dòng tiền từ kinh doanh, dòng tiền từ đầu tư và dòng tiền từ tài chính. Chi tiết như sau:
- Dòng tiền từ kinh doanh: Đây là dòng tiền được sinh ra từ quá trình kinh doanh của doanh nghiệp, bao gồm: Thanh toán, chi trả lãi vay, nộp thuế,…Số tiền này có được từ quá trình hoạt động của doanh nghiệp chứ không phải từ việc huy động thêm vốn hay vay nợ
- Dòng tiền từ đầu tư: Bao gồm những dòng tiền liên quan tới hoạt động đầu tư như thanh lý, mua sắm,..các tài sản
- Dòng tiền từ tài chính: Liên quan tới sự biến động của số vốn chủ sở hữu và vay nợ
4.5. Nắm rõ thuyết minh báo cáo tài chính
Ngoài những cách đọc báo cáo tài chính trên, bạn cũng nên nắm rõ thuyết minh BCTC. Thuyết minh báo cáo tài chính cho các nhà đầu tư biết được những thông tin, số liệu được trình bày ở các nội dung trước đó. Chính vì thế, nếu đọc hiểu được phần này, bạn có thể hiểu rõ hơn về các bảng báo cáo kết quả kinh doanh, bảng cân đối kế toán,…Và trong phần thuyết minh BCTC sẽ có các nội dung sau:
- Đặc điểm hoạt động của doanh nghiệp
- Kỳ kế toán và đơn vị tiền tệ sử dụng trong kế toán
- Chuẩn mực kế toán và chế độ kế toán áp dụng
- Các chính sách kế toán áp dụng
- Thông tin bổ sung cho các khoản mục trên Bảng cân đối kế tóan
- Thông tin bổ sung cho các khoản mục trên Báo cáo KQKD
Các nội dung có trong phần thuyết minh báo cáo tài chính
Để đọc được thuyết minh báo cáo tài chính, bạn cần phải thực hiện như sau:
- Tìm hiểu về doanh nghiệp: Trình bày các nội dung liên quan tới doanh nghiệp như đặc điểm, kỳ kế toán, chuẩn mực, chính sách kế toán,…
- Thuyết minh các mục trên bản báo cáo tài chính. Bạn có thể kết hợp đọc song song thuyết minh báo cáo tài chính khi đang nghiên cứu bảng cân đối kế toán và bản báo cáo kết quả kinh doanh.
5. Những lưu ý khi học cách đọc báo cáo tài chính
Tất cả các báo cáo ở trên đều được sử dụng cho hoạt động kiểm toán và thanh toán thuế. Chính vì thế, nếu như có điều gì khiến bạn thắc mắc thì hãy liên hệ tới phòng kế toán để được giải đáp chi tiết. Đồng thời, bạn cũng nên kiểm tra ít nhất 1 lần mỗi năm để đảm bảo báo cáo tài chính của doanh nghiệp là nhất quán và đạt mức chính xác cao nhé.
- Hệ số nợ/VCSH: Nếu chỉ số này tăng cao và mức tăng đặt đến ngưỡng lớn hơn 1, doanh nghiệp đang sử dụng nợ nhiều hơn vốn chủ sở hữu, vì thế cần lưu ý mức hệ số báo động này
- Doanh thu giảm qua các năm: Nếu doanh nghiệp có mức doanh thu giảm dần từ 3 năm trở lên, hoạt động kinh doanh, chính sách… đang kém hiệu quả.
- Chi phí khác trên bản cân đối kế toán lớn bất thường: hãy xem xem chi phí khác này là gì và có còn xuất hiện trên các kì tới không.
- Dòng tiền thiếu tính ổn định
- Phát hành cổ phiếu liên tục: Doanh nghiệp pha loãng cổ phần cũng chính là pha loãng công ty.
- Giảm biên lợi nhuận gộp: Đây là con số thể hiện mức độ sinh lời của doanh nghiệp.
6. Kết luận
Hy vọng rằng với những thông tin chúng tôi cung cấp trên đây đã giúp các bạn hiểu rõ hơn về cách đọc báo cáo tài chính. Mong rằng mỗi khi các bạn phân tích tình hình tài chính của doanh nghiệp đều nhớ tới những kiến thức đã được chúng tôi cung cấp trong bài viết ngày hôm nay. Chúc các bạn gặt hái được nhiều thành công trong lĩnh vực chứng khoán.
Câu hỏi thường gặp
Có bao nhiêu loại báo cáo tài chính?
Báo cáo tài chính có 4 loại chính là: Bảng cân đối kế toán, báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh, báo cáo lưu chuyển tiền tệ và bản thuyết minh báo cáo tài chính.
Tại sao nhà đầu tư cần biết cách đọc báo cáo tài chính?
Mục đích của nhà đầu tư khi quyết định đầu tư vào doanh nghiệp là thu lợi nhuận. Do vậy, nhà đầu tư phải tìm hiểu cách đọc báo cáo tài chính doanh nghiệp để xác định tỷ suất sinh lời, mức độ rủi ro để lựa chọn đầu tư.
Báo cáo tài chính phản ánh hết hoạt động của doanh nghiệp chưa?
Báo cáo tài chính là nguồn cung cấp những thông tin, số liệu quan trọng về hoạt động tài chính của doanh nghiệp.
Những bài viết kiến thức bạn đọc có thể tham khảo:
