Tâm lý Vs Chiến lược – Thằng nào quan trọng hơn?
Chủ đề muôn thuở anh em nhỉ. TÂM LÝ và CHIẾN LƯỢC, thằng nào quan trọng hơn?
Tôi biết rằng đây là một chủ đề muôn thuở và nó vẫn sẽ luôn như vậy, luôn gây tranh cãi.
Hôm trước tôi vô tình xem được một video và nó thôi thúc tôi viết về chủ đề này, rất mong bài viết này hữu ích, mà nếu không hữu ích, thì cũng coi như một bài viết góp vui với anh em vậy.
Video đấy đây
Không biết có nhiều anh em ở đây theo dõi bộ môn bi-a không?
Tôi khá thích bộ môn này, và cũng thỉnh thoảng giải trí cùng với bạn bè một chút. Nếu anh em theo dõi bộ môn này thì hẳn cũng biết, giải đấu Spanish Open Pool 2023 vừa mới kết thúc, nhà vô địch là cơ thủ Dang Jin Hu (China).
Xuyên suốt giải đấu đó (thực ra tôi cũng không có nhiều thời gian theo dõi, chỉ xem một vài Highlight), điều tôi nhớ nhất không phải là thành tích vô địch tuyệt đối của Dang Jin Hu (anh không để thua bất kỳ trận đấu nào), mà là pha bỏ lỡ “buốt ruột” của Pijus Labutis trước Marc Bijsterbosch trong trận bán kết, buốt như cái cách mà lệnh của tôi chỉ còn 1 pip nữa chạm TP nhưng nó lại quay ngược về SL vậy.
Ơ tình huống đó thì có liên quan moẹ gì đến chủ đề hôm nay?
Anh em có thể xem pha bỏ lỡ đó ở video đính kèm nhé.
Labutis đã có một tình huống điều bi nhẹ nhàng, đưa anh đến với cơ hội vượt lên ở ván đấu bản lề khi tỉ số đang là 9 – 9 (race to 11), nhưng thật đáng tiếc, ở trong tình huống mà bạn bè tôi hay đùa là “Thẳng ro như o đi cày” thì Labutis đã đánh hụt, khiến anh ta nổi nóng với chính bản thân mình.
Lý do duy nhất tôi nghĩ đến, đó là CÓNG. Chắc chắn là Labutis cóng, anh đã cho tay vào thùng nước đá trước pha bắn này, đến mức tay anh ta cứng đơ không điều khiển nổi.
- Tôi có hỏi đứa em: Nếu là mày pha này thì thế nào?
- Nó đáp, em bắn “Đ* trượt phát nào”.
Tôi biết nó cũng chỉ mõm thôi, chứ kiểu gì chả có lúc trượt (Pha đấy với tôi thì 50 – 50 tuỳ hứng, tôi hơi non và xanh, anh em đừng cười). Nói thế để anh em thấy rằng đó là một tình huống không hề khó, nhất là đối với các anh em ăn tập.
Dài dòng vcđ. À thì chung quy lại, tâm lý quan trọng thật sự, anh em nhỉ.
Thế thì, có lẽ …tâm lý là quan trọng nhất trong trading cmnr??
Trước khi đưa ra quan điểm của mình, tôi có 2 câu hỏi để anh em cùng suy ngẫm:
- Tại sao có nhiều anh em newbie khi mới vào thị trường thắng như chẻ tre mặc dù chả biết moẹ gì về kiến thức giao dịch?
- Tại sao có nhiều anh em tham gia thị trường đến 4-5 năm, rành rọt đủ mọi thể loại kiến thức về thị trường nhưng vẫn toang?
Dưới đây là ảnh chụp lợi nhuận tôi kiếm được trong 1 ngày 14 tháng 3 năm 2016.
Anh em có thể thấy, tài khoản ban đầu của tôi là 2,052 đô, và tôi lãi 1,982 đô vào ngày hôm đó.
Gần 50 củ tiền lãi mỗi ngày, tuyệt vời không anh em? Phải nói là như mơ ấy chứ. Kéo excel nhẹ phát là vài năm tôi thành triệu phú đô la cmnr.
Nhưng xin thưa với anh em, đó là khoảng thời gian lấp lánh nhất và cũng là (niềm vui) ngắn ngủi nhất của tôi kể từ khi tham gia vào thị trường forex.
Thời gian đầu tham gia vào thị trường, tôi ăn đậm lắm, cảm giác BẤT BẠI luôn vì đánh kiểu gì cũng ăn, và tôi xin thề là cái bộ môn Forex này sinh ra là để dành cho tôi chứ không phải ai khác.
Nhưng rất nhanh sau đó, tôi thua tan nát, tôi sell cũng thua, buy cũng thua, đu tin cũng thua, đến mức tôi thấy sợ cảm giác vào lệnh vì trade kiểu đ** gì cũng thua. Sợ thật sự.
Mọi sự tự tin ban đầu của tôi biến mất, tất nhiên tiền cũng biến mất theo.
À mà đây không phải bài học thành công, cũng không phải lời khuyên của một chuyên gia Forex nhé anh em, vì tôi không coi bản thân mình là chuyên gia, và chắc chắn rằng tôi cũng chưa có thành công gì ghê gớm cả.
Để đưa ra quan điểm cá nhân của mình về chủ đề này, theo tôi:
Tâm lý và Chiến lược – 50:50
Tức là, 2 thằng quan trọng như nhau.
Xin lỗi anh em vì quan điểm ba phải này, nhưng đúng thật là tôi không thể nghiêng về phía thằng nào được.
Nghĩ một cách đơn giản:
- Nếu anh em có một chiến lược giao dịch đỉnh cao (thó được từ một chuyên gia xịn nào đó), nhưng anh em non gan, thị trường mới nhích lên được một tí đã chốt lãi, nhích xuống một tí đã cắt lỗ. Thì anh em nghĩ mình có sử dụng chiến lược đó hiệu quả được không? Tất nhiên là không.
- Ngược lại, nếu anh em sở hữu một bản lĩnh thép, lỳ như bò, nhưng anh em cứ nhảy vào đấm nhau với thị trường ngược xu hướng, 3 ngày một trận nhẹ, 5 ngày 1 trận nặng. Như thế anh em có kiếm được tiền từ thị trường không? Tôi nghĩ sống thoi thóp còn khó, nói gì đến kiếm tiền.
Cái này thuộc về quan điểm cá nhân, không có đúng hoặc sai, vì thế rất vui nếu được anh em chia sẻ góc nhìn của mình.
Tôi coi TÂM LÝ và CHIẾN LƯỢC quan trọng như nhau, bởi tôi tin rằng thiếu bất kỳ thằng nào thì trader cũng đều tạch hết.
Và cũng bởi vì chúng đều rất quan trọng, nên tôi không muốn mình nảy sinh cảm giác thiên lệch cho bất kỳ bên nào.
TUY NHIÊN, vâng, tuy rằng tôi coi TÂM LÝ và CHIẾN LƯỢC quan trọng như nhau, nhưng so với CHIẾN LƯỢC GIAO DỊCH thì TÂM LÝ GIAO DỊCH khó làm chủ và kiểm soát hơn rất nhiều.
Và tôi cho rằng tâm lý trong trading quan trọng hơn hầu hết mọi ngành nghề khác.
- Nếu bạn là một kiến trúc sư, bạn hoàn thành một công trình lớn, bạn đem về một số tiền lớn.
- Nếu bạn là một trader, bạn thực hiện một giao dịch lớn, nếu thắng, bạn mang về một số tiền lớn.
Sự khác nhau ở đây là: KTS nhìn vào nhiệm vụ họ phải làm. Còn trader thì nhìn vào số tiền ngay trước mắt. Đó chính là lý do khiến cho anh em trader chúng ta dễ xao động khi “làm việc”.
Rõ ràng chúng ta thường nghĩ ngay đến số tiền mình có thể kiếm được chứ không nghĩ đến việc mình cần phải làm tốt công việc của mình như thế nào.
(Thú thực tôi là một KTS nên mạo muội đưa nó vào làm ví dụ vì tôi cũng không biết lấy ví dụ nào phù hợp hơn.)
Chúng ta đểu biết rằng tuổi thọ của con người ngày càng tăng lên nhờ vào sự tiến bộ không ngừng của ngành công nghiệp chăm sóc sức khoẻ.
Hay thậm chí những người nông dân sau nhiều năm tích luỹ kinh nghiệm họ cũng trở nên giỏi hơn, thành thục hơn và năng suất cao hơn rất nhiều.
Nhưng đối với ngành tài chính thì sao? Tôi không thấy có báo cáo nào nói rằng các trader ngày nay kiếm được lợi nhuận cao hơn so với 10-20 năm trước cả.
Vì thế, tôi cho rằng, tâm lý không có tính kế thừa, mà nó là yếu tố mỗi người cần phải tự trải qua.
Tất nhiên bạn có thể học được lý thuyết về tâm lý, học về cách mà bộ não hoạt động. Bạn có thể học hỏi kinh nghiệm của người đi trước. Nhưng để hiểu, để thấm và để có thể kiểm soát được (phần nào đó), thì không có cách nào khác ngoài việc bạn phải tự trải qua.
- Khoa học được điều hướng bởi các định luật
- Tài chính được điều hướng bởi hành vi con người
Đến một thiên tài được cả vũ trụ thừa nhận như Isaac Newton còn phải thốt lên rằng:
“I can calculate the motion of heavenly bodies, but not the madness of people.”
“Tôi có thể tính toán chuyển động của các thiên thể, nhưng không thể tính toán sự điên rồ của con người.”
Chung quy lại…là thế nào nhỉ. Ơ, tôi cũng không biết nữa.
Tôi trích dẫn câu nói của Isaac Newton để anh em thấy rằng tâm lý của con người điên rồ và khó bảo như thế nào mà thôi.
Nhưng anh em đừng lo, chúng ta chẳng việc gì phải tìm cách hiểu được tâm lý của loài người cả, chúng ta chỉ cần hiểu được bản thân và kiểm soát được tâm lý của bản thân là quá đủ rồi.
Mà điều đó thì chúng ta hoàn toàn có thể làm được (mặc dù khó), bằng cách giải quyết các rào cản tâm lý và phát triển tư duy cân bằng. Cái này là khoa học nghiên cứu, anh em có thể không tin tôi nhưng hãy tin vào các khoa học nhé.
Bài học rút ra cho bản thân
Chung quy lại, sau một số năm giao dịch và vẫn còn thoi thóp đến ngày hôm nay, tôi tự rút ra cho mình được một vài điều như sau:
- Tâm lý giao dịch và Chiến lược giao dịch, 2 cái này quan trọng như nhau, cái nào còn yếu thì cố mà học, chứ thiếu là c.h.ế.t.
- Tâm lý là thứ khó kiểm soát nhất, vì thế, hãy làm mọi cách để dừng tạo điều kiện khiến cho nó “mất kiểm soát”. Ví dụ như vào lệnh quá nhiều, nhìn biểu đồ quá nhiều… Đó đều là những món ưa thích của “tâm lý mất kiểm soát”.
- Tìm kiếm những thứ vui vẻ hơn trong cuộc sống, như chơi thể thao cùng anh em bạn bè chẳng hạn. Ít nhất thì khi chơi thể thao, tôi cũng không dán mắt vào màn hình điện thoại, máy tính được.
Tạm thế anh em nhỉ, dài quá rồi, dài nữa không ai đọc thì tôi cũng buồn đấy. À chết, topic nói về kiểm soát tâm lý mà dễ buồn như này thì không được.
Chúc anh em một buổi tối vui.
